Oranżada domowa i więcej o probiotykach

Co to jest oranżada? „Oranżada – chłodzący gazowany napój bezalkoholowy, tradycyjnie o intensywnie słodkim, pomarańczowym smaku. Do polskiej kuchni magnackiej oranżada trafiła w XVIII wieku, jako zapożyczenie z kuchni francuskiej. Przygotowywano ją wtedy z wody i cukru lub syropu oraz soku pomarańczowego” (Wikipedia). Nonsensopedia uzupełnia tę definicję następująco: „Oranżada (…) charakteryzuje się tym, że mimo bycia spragniony jak łania po ucieczce przed myśliwym, napój ten nie ugasi twojego pragnienia. Stworzony po to, by wywoływać ciągłe pragnienie. Substancja ta jest sprytnie pomyślaną mieszanką, która w praktyce jest maszynką do zbierania pieniędzy poprzez nieświadome spożywanie jej przez ludzi spragnionych. W skrócie działa to na zasadzie „zacznij, a nie przestaniesz”. W tym przypadku, gdy chociaż raz weźmiesz łyk oranżady, możesz być pewien, że będziesz musiał ją pić przez dłuższy okres czasu. Tak oto opróżniają się kolejne butelki tej morderczej cieczy.”

oranżada domowa

Oranżada domowa

A co się stanie, jeśli oranżada będzie przygotowana w domu, własnoręcznie? Czy powyższe definicje nadal będą aktualne w stosunku do tego napoju? Postanowiłam to sprawdzić, nastawiłam więc domową oranżadę.

Zrobiłam ją opisywanym już tutaj sposobem – pokroiłam w drobne paski dwie nieduże ekologiczne pomarańcze wraz ze skórką i umieściłam je w butelce z zamknięciem pałąkowym, a następnie zalałam owoce świeżo odcedzonym dwudniowym kefirem wodnym. Nie wolno butelki napełniać całkowicie i co parę godzin trzeba napój odgazować, o czym też pisałam już wcześniej. Teraz wystarczy poczekać kilka dni, aż oranżada będzie gotowa.

domowa oranżada

Kefir wodny i zrobiona z niego oranżada

Po opublikowaniu poprzedniego wpisu o kefirze wodnym ktoś zapytał mnie, czy mogę o nim opowiedzieć nieco więcej. Wydawało mi się, że łatwo znaleźć te informacje w Internecie. Jednak w obliczu takiej prośby postanowiłam zgromadzić je dla Ciebie tutaj 🙂

UWAGA – ta część wpisu przeznaczona jest dla wybitnie zainteresowanych i cierpliwych odbiorców! Będzie długo i mądrze. (źródło wiadomości) Mniej zainteresowani przewijają treść i przeskakują do następnego słowa UWAGA.

Kefir wodny (wytwarzany przez tzw. kryształki japońskie) to zdrowy probiotyczny napój, którym delektować się można całą rodziną (dorośli i dzieci). To doskonała alternatywa dla słodzonych napojów gazowanych czy nawet większości oferowanych na rynku soków. Bo często są one dosładzane oraz chemicznie konserwowane i barwione.

kefir wodny

Kefir wodny to doskonałe rozwiązanie:

  • dla dzieci zamiast słodzonych napojów
  • dla osób z nietolerancją białka mlecznego, którzy nie mogą pić mlecznego kefiru
  • idealny dla osób na diecie z wykluczeniem produktów mlecznych
  • dla osób skarżących się na problemy z układem trawiennym
  • dla osób pragnących oczyścić organizm z toksyn
  • świetny dla osób cierpiących na chroniczne zmęczenie i problemy natury emocjonalnej
  • dla osób, które po prostu lubią urozmaicenie spożywanych produktów

Kryształki japońskie zwane także algami morskimi są kulturami różnych szczepów zdrowych bakterii i drożdży. Te mikroorganizmy żyją ze sobą w układzie symbiotycznym. Substancją, w której są one połączone, jest wytwarzany przez bakterie polisacharyd (powstający z glukozy dekstran). Tworzą w ten sposób stabilną strukturę przypominającą kryształek o nieregularnym kształcie i dość dużej przejrzystości. Organizmy te odżywiają się cukrem i produkują kwas mlekowy, alkohol (śladowe ilości) oraz dwutlenek węgla. W ten sposób z posłodzonej wody potrafią one wytworzyć smaczny, lekko gazowany fermentowany napój – tzw. wodny kefir. Kryształki barwią się pod wpływem barwników zawartych w sokach, którymi często dosmacza się bazowy wodny kefir. Taj dzieje się tylko w sytuacji, gdy sok dodamy do osłodzonej wody i umieścimy w tej cieczy kryształki (bo tak też można robić).

kryształy kefiru wodnego

Kefir wodny jest jednym ze źródeł probiotyków, a o walorach zdrowotnych substancji probiotycznych pisałam już tutaj. Teraz dodatkowo uszczegółowię te wiadomości. Poniżej szerzej opisano pozytywny wpływ probiotyków w następujących aspektach:

Zapobieganie zakażeniom jelitowym

Np. ostre biegunki, salmonella, czerwonka, zakażenia wirusowe, jak rotawirusy – działanie podobne do antybiotyku bez jego skutków ubocznych. Poprzez wytwarzanie kwasów organicznych, nadtlenku wodoru oraz bakteriocyn (nizyna, acidolina, acidofilina, lactacyna, lactocydyna, reuteryna, laktolina i enterocyna) hamowany jest rozwój organizmów patogennych wywołujących zakażenia jelitowe. Duża aktywność antybakteryjna związana jest:

  • z obniżeniem odczynu pH poniżej optymalnego dla niekorzystnych mikroorganizmów
  • z wykorzystywaniem składników pokarmowych niezbędnych do wzrostu i rozwoju patogennych drobnoustrojów, co hamuje ich rozwój
  • oraz z budowaniem na ściankach jelit barykad dla organizmów patogennych, co uniemożliwia im przedostawanie się do krwioobiegu.

Infekcja Helicobacter Pylori

Na osobny komentarz zasługuje zakażenie Helicobacter Pylori, która w ostatnim czasie zwiększa swoją odporność na stosowane antybiotyki. Badania wykazały, że przyjmowanie probiotyków równolegle z kuracją antybiotykową przeciwko bakterii Helicobacter Pylori, zwiększa prawdopodobieństwo zwalczenia zakażenia. Grupa przyjmująca oprócz leczenia farmakologicznego również probiotyki zanotowała 87% skuteczność i była to wartość o 17% większa niż w grupie, gdzie probiotyki nie były podawane.

Biegunka po antybiotykoterapii

Stosowanie antybiotyków w leczeniu różnych chorób odbija się niekorzystnie na komórkach jelita cienkiego (budujących nabłonek błony śluzowej jelita i biorących udział w procesie wchłaniania z jelita cienkiego do krwi) oraz pośrednio zaburza pracę jelit poprzez zmianę składu mikroflory jelitowej. Antybiotyk to broń masowego rażenia – niszczy wszystko – i to co złe, i to co dobre. Bakterie fizjologiczne po antybiotykoterapii są w dużym stopniu przetrzebione, co stwarza korzystne warunki do rozwoju i przerostu organizmów patogennych, m.in. Clostridium difficile, Pseudomonas, Proteus oraz Candida albicans. Te zmiany doprowadzają u kilkunastu procent osób leczonych antybiotykami do wystąpienia biegunki o różnym nasileniu.

Dostarczanie korzystnych bakterii probiotycznych jest ważne nie tylko u wszystkich cierpiących na biegunkę po antybiotykoterapii, ale także profilaktycznie podczas antybiotykoterapii (równolegle z antybiotykiem), aby zapobiec wystąpieniu powikłań. Probiotyki odbudowują zaburzoną równowagę flory bakteryjnej w jelicie i hamują namnażanie patogenów.

Zaparcia

Przyczyną zaparć często są zaburzenia składu mikroflory jelitowej. Obniżenie ilości probiotycznych bakterii w jelicie grubym sprzyja zmniejszeniu produkcji krótko-łańcuchowych kwasów tłuszczowych, które stymulują pracę jelit na drodze chemicznej oraz wpływają rozmiękczająco na stolec. Przyczyną zaparć może być także niedobór błonnika pokarmowego, który chłonąc wodę rozmiękcza masy kałowe. Podobnie jak błonnik działają fruktooligosacharydy – sprzyjają rozmiękczaniu masy stolca oraz dzięki stymulacji namnażania bifidobakterii, zakwaszaniu treści jelitowej i stymulacji pracy jelit.

Podawanie probiotyku w połączeniu z prebiotykiem (np. błonnik pokarmowy, zwłaszcza ten rozpuszczalny) jeszcze intensywniej stymuluje perystaltykę jelit.

kefir wodny

Nieswoiste zapalne choroby jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenia jelit)

W związku z działaniem przeciwzapalnym probiotyków i regeneracyjnym działaniem korzystnych bakterii na błonę śluzową jelit oraz ze zmniejszaniem przepuszczalności błony jelitowej dla antygenów przypuszcza się, że zaburzenie składu mikroflory jelitowej, może być także czynnikiem inicjującym rozwój nieswoistych zapaleń jelit.

Zachwianie równowagi w składzie flory bakteryjnej prowadzące do zaburzeń układu immunologicznego i stanu zapalnego jelit, to prawdopodobnie jedna z kluczowych przyczyn choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelit. Wyrównanie składu fizjologicznej flory jelitowej u chorych przynosi pozytywne efekty.

Potwierdzono w badaniach także, że podawanie probiotycznych bakterii skutecznie chroni przed nawrotem zapalenia uchyłka zespolenia krętniczo-odbytniczego u chorych z wrzodziejącym zapaleniem jelit. Wśród osób otrzymujących probiotyki nawroty choroby występowały jedynie u 15%, podczas gdy w grupie przyjmującej placebo u 100% osób.

Immunomodulacja, immunostymulacja – pobudzanie systemu odpornościowego

Regularne dostarczanie organizmowi probiotyków mobilizuje do walki układ odpornościowy pobudzając wytwarzanie przeciwciał. Działanie w tym zakresie polega na:

  • wzmacnianiu fagocytozy, która jest metodą obrony przed organizmami chorobotwórczymi
  • zwiększaniu aktywności komórek biorących udział w układzie fagocytującycm (makrofagów) i limfocytów
  • zwiększaniu syntezy i aktywności przeciwciał klasy sIgA w przewodzie pokarmowym (są one podstawowym mechanizmem odpornościowym mającym miejsce w obrębie błony śluzowej jelit)
  • promowaniu różnicowania się i rozwoju linii komórek Th1 i przywracaniu równowagi między Th1 i Th2, produkcji substancji cytoprotekcyjnych i peptydów czynnościowych.

Zapobieganie i leczenie alergii (w tym atopowe zapalenie skóry, astma oraz infekcje układu oddechowego o podłożu alergicznym)

Brak równowagi w składzie mikroflory jelitowej wraz z obniżeniem ilości bakterii kwasu mlekowego może wpłynąć na powstawanie objawów alergii na drodze wielu mechanizmów. Pozytywny wpływ probiotyków w chorobach alergicznych polega m.in. na:

  • pobudzaniu syntezy IgA, IgG oraz aktywacji limfocytów T i makrofagów – w ten sposób stymulowana zostaje ogólna lub miejscowa odpowiedź immunologiczna
  • stymulowaniu syntezy mucyn – białka te wiążą się z patogenami jako część układu odpornościowego
  • zmniejszaniu przepuszczalności błony śluzowej jelit
  • eliminowaniu bakterii patogennych
  • obniżeniu produktywności antygenów
  • stymulowaniu produkcji TGF-beta, hamującego reakcję alergiczną zależną od limfocytów Th2.

Powiązanie między stanem mikroflory jelitowej a rozwojem alergii oraz zmniejszenie objawów klinicznych alergii, jeżeli w terapii zastosowano probiotyk, potwierdzono w wielu badaniach. Przywrócenie równowagi mikroflory jelitowej poprzez podawanie probiotyku zmniejsza ryzyko rozwoju atopowego zapalenia skóry u niemowląt z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku atopii. W jednym z badań poddano testowi 132 kobiety między 36 a 38 tygodniem ciąży, a następnie ich dzieci. Potwierdzono, że podawanie probiotyków kobietom dwa-cztery tygodnie przed porodem, a następnie ich dzieciom przez sześć miesięcy istotnie zmniejsza ryzyko zachorowania tych dzieci na atopowe zapalenie skóry w okresie dwóch lat.

Z uwagi na stymulowanie wydzielania IgA przez limfocyty i zdolności fagocytarnych makrofagów, przewidywano, że profilaktyczne podawanie probiotyków powinno zmniejszać ryzyko zachorowania na choroby układu oddechowego u dzieci. Po przebadaniu ponad 500 zdrowych dzieci w wieku 1-6 lat uczęszczających do żłobka lub przedszkola, potwierdzono to przypuszczenie. W grupie dzieci otrzymujących probiotyki przez siedem miesięcy, stwierdzono istotne statystycznie zmniejszenie częstości infekcji układu oddechowego w odniesieniu do dzieci, które ich nie otrzymywały.

Probiotyki są często niedoceniane przez lekarzy alergologów, tymczasem są już dowody naukowe potwierdzające korzystne działanie probiotyków zwłaszcza w przypadku alergii pokamowej.

kefir wodny

Łagodzenie objawów nietolerancji laktozy

U osób z nietolerancją laktozy – cukru mlecznego, nagromadzenie niemetabolizowanej laktozy skutkuje dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi. Nie jest wskazana całkowita eliminacja tego cukru z diety, gdyż bierze on udział we wchłanianiu wapnia. Potwierdzono w wielu badaniach, że probiotyki łagodzą objawy tej dysfunkcji. Osoby, u których występują objawy nietolerancji laktozy, powinny spożywać fermentowane napoje. Zawarte w nich bakterie mają zdolność nadtrawiania laktozy (uwalniają beta-galaktozydazę). Ponadto stymulują wydzielanie enzymu trawiącego laktozę (laktazy) w ścianie jelit. Mechanizm działania w poprawie trawienia laktozy jest więc podwójny.

Zakażenia układu moczowo-płciowego

Szczepy probiotycznych bakterii hamują namnażanie oraz przyleganie patogennnych bakterii do powierzchni nabłonka dróg moczowych i pochwy. Różne szczepy wykazują różną skuteczność w odniesieniu do różnych uropatogenów. Potwierdzono badaniami, że bakterie kwasu mlekowego (Lactobakterie) najsilniej hamowały wzrost Pseudomonas aeruginosa.

Potencjalny wpływ antykancerogenny na raka jelita grubego oraz pęcherza moczowego

Pełny mechanizm działania antykancerogennego probiotyków nie jest jeszcze do końca jasny – trwają badania. Udowodniono natomiast ograniczenie rozwoju bakterii jelitowych produkujących enzymy fekalne, które biorą udział w syntezie związków karcynogennych (glukuronidaza, nitroreduktaza) i innych substancji toksycznych w jelitach. Działanie blokujące te procesy prawdopodobnie polega na wytwarzaniu substancji antykancerogennych: chromocyna A3, sarkomycyna, neokarcinomycyna oraz na rozkładzie substancji prokancerogennych: azobarwników, aflatoksyn, nitrozoaminy oraz azotynów.

W przeprowadzonych badaniach probiotyczna bakteria Lactobacillus casei zmniejszała ryzyko nawrotu raka pęcherza moczowego.

Podawanie probiotyku z prebiotykiem (np. błonnik pokarmowy) intensywniej stymuluje perystaltykę jelit i skraca czas kontaktu komórek jelitowych z karcynogenami.

Obniżenie poziomu cholesterolu

U osób z wysokim poziomem cholesterolu (hipercholesterolemia) wykazano poprawę profilu lipidowego. Właściwości antycholesterolowe polegają na absorpcji cholesterolu w obecności kwasów żółciowych oraz zmniejszaniu absorpcji tłuszczu z przewodu pokarmowego (tym samym obniżeniu cholesterolu we krwi) poprzez zdolność rozkładu kwasu taurocholowego i glikocholowego w warunkach beztlenowych.

Przewlekłe infekcje grzybicze i bakteryjne (w tym pochwy)

Poprzez zakwaszenie środowiska, produkcję naturalnych substancji antybakteryjnych i antywirusowych oraz przywrócenie równowagi mikroflory fizjologicznej zahamowany zostaje rozwój szkodliwych, patogennych bakterii oraz obserwuje się zmniejszone nasilenie nawrotów infekcji związanych z przerostem bakterii oraz grzybów niekorzystnie działających dla organizmu (w tym candida albicans powodująca m.in. grzybicę pochwy), które często kolonizują także nie tylko jelita i przewód pokarmowy, ale także inne obszary organizmu (w tym często jamę ustną – zwłaszcza u dzieci, czy drogi rodne u kobiet).

Wykazano skuteczność podawania probiotyków w przewlekłych stanach zapalnych pochwy, w szczególności wywołanych przez Candida albicans. W jednym z badań zaobserwowano znacznie mniejszą kolonizację Candida w pochwie u kobiet stosujących doustnie probiotyki. Stosowanie doustne probiotyków w zapaleniu pochwy u kobiet ma również takie uzasadnienie, że wiele patogenów zakażających drogi rodne pochodzi z przewodu pokarmowego.

W odniesieniu do problemów z bardzo częstymi infekcjami grzybiczymi pochwy u kobiet spowodowanymi przerostem candida (kandydoza, drożdżyca) warto wspomnieć także o możliwości stosowania nie tylko doustnego, ale i miejscowego probiotycznych bakterii przywracających pożądane pH i kolonizujących nabłonek śluzówki.

kryształy kefiru wodnego

Leczenie i zapobieganie próchnicy

Istnieją przesłanki, iż bakterie probiotyczne mogą wpływać na patogenną mikroflorę jamy ustnej i przez to zmniejszać ryzyko wystąpienia próchnicy. Naukowcy japońscy (Journal of Periodontology) twierdzą, że regularne dostarczanie probiotyków zmniejsza ryzyko chorób dziąseł. Próchnica powodowana jest przez paciorkowce Streptococcus mutant, a wzrost tych paciorkowców potrafią zahamować substancje wydzielane przez korzystne bakterie probiotyczne. Ograniczając liczebność odpowiedzialnych za rozwój próchnicy paciorkowców probiotyczne bakterie wspomagają profilaktykę oraz leczenie tej choroby.

Inne

Ponadto regularne dostarczanie probiotyków (m.in. picie napoju probiotycznego, jakim jest wodny kefir z kryształków japońskich) wpływa korzystnie na szereg innych funkcji w organizmie, np.:

  • przyspiesza trawienie białek mleka
  • zwiększa wchłanianie wapnia, magnezu, żelaza, fosforu i innych pierwiastków
  • pobudza wydzielanie soków żołądkowych
  • przyspiesza perystaltykę jelit
  • dostarcza witaminy PP, kwasu foliowego, witaminy H i witaminy B6
  • przywraca równowagę naturalnej mikroflory jelitowej, likwidując takie dolegliwości trawienne, jak zgaga, wzdęcia, gazy, zaparcia, biegunki
  • wpływ na obniżenie produkcji fibrynogenu – białka, którego nadmiar we krwi przyczynia się do powstawania zakrzepów, powodujących np. zawał serca
  • działanie przeciwzapalne
  • zmniejszanie negatywnych skutków zażywania znacznej ilości leków zanieczyszczenia środowiska, stresu oraz palenia tytoniu
  • zmniejsza ilość szkodliwych toksyn produkowanych przez drobnoustroje jelitowe.

UWAGA, UWAGA – koniec długiego i nudnego wykładu! Niecierpliwi mogą wrócić do lektury! A więc – oranżada 🙂

oranżada domowa

Podawanie probiotyków to bezpieczna, naturalna i skuteczna metoda leczenia wymienionych dolegliwości. Co ważne, bakterie probiotyczne trzeba dostarczać stale. Zjedzenie zatem kiszonki czy jednorazowe wypicie kefiru raz na tydzień nie działa jak jednorazowe szczepienie. Probiotyki trzeba dostarczać do organizmu regularnie!

Kurację zaczynamy od picia małych ilości wodnego kefiru (lub innego probiotyku, ale dziś o wodnym kefirze mowa) i uważnie obserwujemy reakcję własnego organizmu na probiotyki, które wraz z kefirem zasiedlać będą układ pokarmowy. Dzięki stopniowemu zwiększaniu dziennych dawek kefiru wodnego uniknąć można występującej niekiedy zbyt gwałtownej reakcji (np. zbyt wolnych stolców) na początku stosowania.

Kuracja może trwać dowolnie długo, lecz skutki powinny być odczuwalne po kilku pierwszych miesiącach stosowania (4-6 miesięcy).

domowa oranżada

Nowa definicja oranżady

Wracając do głównego tematu – moja oranżada jest już gotowa (no wiesz, napisanie tak długiego posta zajęło kilka dni…). Do napoju przeszły aromaty ze skórki pomarańczowej oraz smak owocu. Ma oczywiście właściwości probiotyczne, jest więc bardzo zdrowa – oranżada zawiera i pożyteczne mikroorganizmy, i naturalną witaminę C z pomarańczy. Zatem to prawdziwy skarb! Jest raczej mało słodka. Jeśli ktoś lubi bardziej słodkie napoje, to może dosypać nieco cukru w chwili dodawania owoców do kefiru wodnego. Będzie dzięki temu nie tylko słodsza, ale też bardziej musująca. Ja jednak zachęcam do spożywania oranżady nie dosładzanej, łatwo można przyzwyczaić się do picia mniej słodkich napojów. Myślę, że dzieciom mogą trochę mniej smakować pomarańczowe skórki, które wpadną do szklanki podczas nalewania napoju, ale już niektórzy dorośli docenią ten smak. Jeśli ktoś nie lubi skórki pomarańczowej, to powinien na wstępie obrać owoce. No i oranżada może przecież zostać przecedzona przez sitko, gdy będziemy wlewać ją do szklanki. 🙂

oranżada

Nowa definicja powinna teraz brzmieć następująco: „Oranżada – chłodzący gazowany napój bezalkoholowy, tradycyjnie o intensywnym pomarańczowym smaku. Do polskiej kuchni magnackiej oranżada trafiła w XVIII wieku, jako zapożyczenie z kuchni francuskiej. Przygotowywano ją wtedy z wody i cukru lub syropu oraz soku pomarańczowego, obecnie oranżada przygotowywana jest z owoców pomarańczy i kefiru wodnego. (…) Charakteryzuje się tym, że gdy jesteś spragniony jak łania po ucieczce przed myśliwym, napój ten szybko ugasi twoje pragnienie. Substancja ta jest sprytnie pomyślaną mieszanką, która działa na zasadzie „zacznij, a nie przestaniesz”, tak jest pyszna i orzeźwiająca. W tym przypadku, gdy chociaż raz weźmiesz łyk napoju o nazwie oranżada, możesz być pewien, że będziesz musiał ją pić przez dłuższy czas. Tak oto opróżniają się kolejne butelki tej zdrowotnej cieczy.”

Może być? 😉

domowa oranżada

Może zechcesz wypróbować lemoniady o innych smakach? Świetne pomysły znajdziesz w tych wpisach:

Probiotyki – dlaczego są ważne dla zdrowia?

Lemoniada truskawkowa i kefir wodny

Ocet z czereśni, marynata i konfitura

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *