Sapo kalinus – mydło potasowe lniane

Po raz pierwszy sapo kalinus, czyli mydło potasowe zrobiłam wiosną tego roku. Apetycznie pachniało świeżutkim olejem lnianym, oczywiście takim tłoczonym na zimno. Miało wygląd i konsystencję galaretki z jabłek i wspaniałe właściwości. J. zakochał się w nim od razu, mył nim twarz i włosy, a w końcu całe ciało. Kilka obdarowanych nim osób chwaliło, że jest świetne do moczenia stóp i dłoni, że doskonale zmiękcza stwardniały naskórek, że pielęgnuje spierzchniętą skórę.

Dlaczego robię sapo kalinus?

Latem nie miałam czasu na mydlenie. Latem przetwarzałam warzywa i owoce, kisiłam i octowałam wszystko, co wpadło mi w ręce. Powstawały maceraty olejowe, jak na przykład ten z pokrzywy czy z dziurawca. Konserwowałam zebrane zioła pod postacią glicerytów, jak opisany tu żywokost i śledziennicę, wyciągów alkoholowych (nie wszystkie stają się nalewkami do celów spożywczych, niektóre mają zastosowanie lecznicze lub kosmetyczne) i mlekowych. Nasz zapas lnianego sapo kalinus skończył się już dawno i J. domagał się, żebym koniecznie zrobiła nowe. Rzeczywiście, ewidentnie potrzebuje tego mydła. Szara, zmęczona cera wymaga wsparcia, a J. nie lubi używać jakichkolwiek kremów do twarzy, więc jego mydło musi mieć właściwości wybitnie pielęgnujące.

sapo kalinus

Sapo kalinus – co to właściwie jest i jak działa

Sapo kalinus – mydło potasowe, może być barwy szarej (mydło szare – najczęściej lniane), białawej (zwykle ze smalcu, a z tłuszczów roślinnych dobry będzie olej kokosowy albo palmowy)  lub zielonej (Sapo viridis – mydło zielone, zazwyczaj z oleju konopnego lub oliwy). Działa oczyszczająco, antyseptycznie, przeciwłojotokowo, keratoplastycznie (rozmiękczająco na naskórek – dzięki czemu ułatwia wnikanie substancji leczniczych), a po pozostawieniu na skórze – keratolitycznie (złuszczająco). Przyczynia się do udrożnienia ujść gruczołów łojowych i mieszków włosowych. W roztworach, mazidłach, zawiesinach, emulsjach oraz pozostawione na skórze na noc – pobudza krążenie krwi w skórze. Mydło potasowe zwane również szarym mydłem,  ma ugruntowaną pozycję w społecznej świadomości – przez lata dostępne było pod marką Biały Jeleń, kojarzone z delikatnością, przeznaczone dla alergików i osób cierpiących na choroby skórne. Dzisiejszy Biały Jeleń to mydło sodowe – bo produkcja łatwiejsza i tańsza. (źródło)

sapo kalinus

Wodorotlenek potasu (KOH)

Ciepła woda i tłuszcze – powodują rozpulchnienie i rozmiękczenie naskórka oraz gruczołów łojowych, nie powodując jednak ich usunięcia (oddzielenia, złuszczenia). Do tłuszczów rozmiękczających naskórek należą: olej lniany Oleum Lini, olej rycynowy Oleum Ricini, olej rzepakowy Oleum Rapae, olej migdałowy Oleum Amygdalarum, olej z oliwek (oliwkowy) – Oleum Olivarum. Właściwości oczyszczające, rozpulchniające naskórek i zmiękczające posiadają również mydła Sapones oraz ich roztwory: spirytus mydlany – Spiritus Saponis kalini, mydło potasowe Sapo kalinus (Sapo viridis), mydło lecznicze Sapo medicatus. Rozmiękczający wpływ na naskórek wykazuje również roztwór amoniaku (źródło). Nic dziwnego więc, że moje lniane mydło potasowe ma tak dobre oddziaływanie na skórę i włosy. Myje, rozmiękcza i pozwala złuszczyć zrogowaciały naskórek, oczyszcza mieszki włosowe. Dzięki temu zapobiega łojotokowi i powstawaniu zaskórników oraz łagodnie pozwala odsłonić nową, młodą skórę. Przy tym nie wysusza, bo niezmydlona część oleju doskonale pielęgnuje.

sapo kalinus

Zdrowotne właściwości sapo kalinus

O wielu zdrowotnych i pomocnych w leczeniu walorach mydła potasowego warto poczytać także w artykule Mydła potasowe w terapii chorób przewlekłych. Ale oprócz zastosowania w rozmaitych terapiach to po prostu jest świetne mydło do mycia. Przyznaję, że ja nie odważyłam się jak dotąd umyć włosów moim sapo kalinus, ale już skórę twarzy, rąk i różne newralgiczne strefy ciała (łokcie, stopy, kolana) – tak, jak najbardziej. Co do włosów – moje są dość długie i kręcone. Bałam się, że umyte mydłem mogą pozostać matowe albo obciążone niezmydlonym tłuszczem. Oba potencjalne skutki nie podobają mi się, używam więc do włosów doskonałego szamponu ziołowego, o którym kiedyś napiszę więcej. J. włosy ma krótkie, a po umyciu sapo kalinus miękkie i sypkie, bez śladów łupieżu. Kto odważny – niech próbuje!

sapo kalinus

Na usilne prośby męża przystąpiłam więc do wykonania świeżej porcji sapo kalinus z oleju lnianego. To mydło wykonane techniką na gorąco, z użyciem wolnowaru. Wymaga sporo czasu, ale robi się prawie samo, nie trzeba nad nim stać i pilnować bez przerwy. Przy jego wykonaniu trzeba zachować podstawowe zasady mydlarskiego BHP – oczywiste powinny być długie rękawy, rękawiczki, okulary ochronne, ponieważ wodorotlenek potasu i jego roztwór jest równie żrącą substancją, jak wodorotlenek sodu. Do poczytania o BHP w produkcji mydła zapraszam do tego wpisu, a teraz przedstawię recepturę i sposób wykonania lnianego mydła – sapo kalinus.

Do wykonania sapo kalinus z oleju lnianego potrzebujesz:

sapo kalinus

Wykonanie sapo kalinus w wolnowarze – krok po kroku

  1. Odważyć odpowiednią ilość oleju lnianego i wlać do misy wolnowara. Włączyć grzanie na pozycji HIGH.sapo kalinus
  2. W zlewce lub słoiku odważyć odpowiednią ilość wody destylowanej i odstawić na bok.
  3. W kubeczku odważyć odpowiednią ilość wodorotlenku potasu, następnie wsypać go do naczynia z wodą, zachowując ostrożność. Rozpuścić, mieszając.
  4. Gotowy ług potasowy ostrożnie wlać do misy wolnowara, w której już znajduje się olej. Wymieszać łyżką, dodać spirytus. Dodatek alkoholu przyspiesza procesy zmydlania, dlatego warto dodać go chociaż trochę.sapo kalinus
  5. Mieszaninę miksować blenderem, uważając, aby nie pryskała. Najlepiej nie odrywać końcówki blendera od dna, tylko ostrożnie przesuwać. Uzyskanie gęstniejącej masy trwa tu o wiele dłużej, niż przy produkcji mydła sodowego na zimno. Najpierw mieszanina spieni się, wyglądając jak ubite jajka, ale nadal będzie rzadka. Wciąż podgrzewamy na funkcji HIGH i kontrolujemy temperaturę. Na funkcję LOW przełączamy, gdy mieszana masa osiągnie temperaturę około 65-70 stopni, wtedy też zacznie gęstnieć. Ale to potrwa nawet około godziny, a w tym czasie cierpliwie miksujemy – z przerwami, żeby nie spalić blendera. W międzyczasie masa kilkukrotnie może się rozwarstwić (choć nie zawsze, mnie się tym razem  nie rozwarstwiła ani razu). A wówczas trzeba cierpliwie mieszać, aż się połączy.

    sapo kalinus

  6. Podtrzymywać temperaturę 70-75 stopni (funkcja LOW) przez kolejne 1-2 godziny, od czasu do czasu mieszając łopatką silikonową. Mydło jest gotowe, gdy grudkę ważącą 1 gram rozpuścimy w 10 g wody, uzyskując przezroczysty i klarowny roztwór.

sapo kalinus

Gotowe potasowe mydło lniane

Możesz pozostawić sapo kalinus w formie takiej gęstej pasty, ale receptura przewiduje dodanie wody w ilości odpowiedniej, by uzyskać 1000 g gotowego produktu. Takie mydło jest od razu gotowe do użycia. Jeśli dodatkowo chcesz sprawdzić bezpieczeństwo sapo kalinus (i masz dość dobrze wyposażoną pracownię chemiczną), weź 100 ml alkoholu izopropylowego, dodaj do niego kilka kropli fenoloftaleiny i do tego wlej roztwór mydła. Jeśli zabarwi się na różowo, to źle. Bo to oznacza, że zawiera zbyt dużo wodorotlenku i trzeba mydło jeszcze przez jakiś czas podgrzewać, żeby dokończyć reakcję zmydlania. Zasadowość mydła można również próbować ocenić przy pomocy papierka wskaźnikowego.

sapo kalinus

Roztwór nie jest różowy, hurra! Mydło gotowe.

sapo kalinus

Gotowe mydło lniane bardzo dobrze się pieni i jest miłe w użytkowaniu, choć trzeba się nastawić na specyficzny zapach pokostu. To jednak nie jest wada, o ile się lubi naturalne aromaty! Można go użyć do wykonania mydła w płynie, ale tego jeszcze nie próbowałam. Po prostu używamy pasty. Zaleca się rozpuszczenie 1 części wagowej mydła (np. 50 g) w 2 częściach wagowych wody destylowanej (czyli 100 g). Potasowe mydło (Sapo kalinus) w płynie ma rzadką konsystencję, jest jednak bardzo wydajne i dobrze się pieni.* Można się pokusić o dodanie olejku eterycznego, nie wiem jednak, czy to nie pokłóci się z silnym i dominującym zapachem oleju lnianego. Cóż, trzeba eksperymentować!

sapo kalinussapo kalinus

*Mydło w płynie

Zrobiłam mydło lniane w płynie, w proporcji 100 g wody na 50 g mydła. Jest bardzo fajne, pięknie myje. Ma tylko jedną wadę – jest rzadkie i niestety część przecieka między palcami. Ale znalazłam na to radę. Mamy teraz w łazience taką fajną butelkę, która podczas dozowania zamienia płyn mydlany w lekką piankę. Teraz nic nie ucieka, a piana cudownie i delikatnie myje. Funkcjonalność butelki tak bardzo nam się spodobała, że wprowadziliśmy ją do sklepu. Można ją zatem kupić tutaj (w wersji przezroczystej) lub tutaj (ta butelka jest biała).

sapo kalinus

Potasowe mydło lniane – eksperyment z pianą

sapo kalinus

sapo kalinus

PS. Mydła potasowe (czyli sapo kalinus) można też robić bez ogrzewania i wolnowara, czyli metodą na zimno. Poniżej znajdziesz kilka sprawdzonych przepisów.

Potasowe mydło lniane bez przetłuszczenia

Gospodarcze mydło potasowe rzepakowo-kokosowe

Mydło potasowe metodą na zimno

72 thoughts on “Sapo kalinus – mydło potasowe lniane

  1. Twoje mydło wygląda tak apetycznie, że nabrałam na nie apetytu.
    Próbowałaś może ze zmianą zapachu w części mydła, mi nie przeszkadza zapach pokostu ale mam w rodzinie takich dla których zapach ma duże znaczenie.
    Gorzej jeśli pokost zdominuje zapach olejków.
    Dorotko dziękuję , Twoje opisy są tak profesjonalne i szczegółowe że bardzo chętnie z nich korzystam.

    1. Nie próbowałam dodawać olejków do tego mydła, nie wiem, czy zapachy dobrze by się skomponowały. Boję się, że mogłaby powstać niemożliwa do wytrzymania hybryda.
      Zapachy dodaję do mydła robionego na bazie bardziej neutralnych olejów.

  2. śliczne! przymierzam się do zrobienia i chciałam się spytać, czy użyłaś barwników czy mydło samo zmienia kolor na taki pomarańczowy po tych 1-2 godzin mieszania. Z góry dziękuję za odpowiedz!

    1. Mydło samo zmienia kolor, nie pomagałam mu w tym. Gdybym dodawała cokolwiek poza przepisem, na pewno wspomniałabym o tym w artykule. 🙂

  3. Witam, proszę powiedz mi czy potrzebny jest wolnowar, czy można robić w zwykłym garnku na gazie. Dziękuję za odpowiedź
    Kasia

    1. Kasiu, wiem, że inne dziewczyny robiły mydło potasowe w piekarniku (Mydelnica) oraz na płycie grzewczej – Aga. Sądzę, że na palniku gazowym też mogłoby się udać, ale na wszelki wypadek zabezpieczyłabym garnek dodatkową płytką ochronną (kiedyś były to płytki azbestowe, teraz sprzedawane są metalowe i bardzo dobrze się sprawdzają na przykład przy smażeniu powideł).
      W każdym razie – warto spróbować, zachowując ostrożność. Powinno się udać! 🙂

  4. Jestem tu pierwszy raz i bardzo mnie zainteresowalo Twoje mydlo, jego walory prozdrowotne to jak miod na moje uszy! 🙂 czy takie male opakowanko mozna u Ciebie kupic?

  5. Mam Thermomix, gdzie samo się miesza, a temperatura grzania jest 37-100st. Myślisz, ze udałoby się zrobić mydło w tym urządzeniu?

    1. Nie pomyślałam o tym dotychczas, ale hmmmm – może to mogłoby się udać?
      Tylko – jeśli spróbujesz – pamiętaj o zachowaniu maksymalnej ostrożności. I nie wypełniaj dzbana za bardzo!

      1. Witam, mydło według podanego przepisu ma przetłuszczenie poniżej 0%, co oznacza że zawiera wodorotlenek potasu, który nie przereagował z olejem lnianym. Takie właściwości ma tradycyjne mydło sapo kalinus, które było używane w medycynie jako środek dezynfekujący.

        1. Aniu, dziękuję, że tak wnikliwie przeczytałaś to, co napisałam. I że postanowiłaś to przeliczyć i sprawdzić – brawo, nigdy nie powinno się przyjmować cudzych receptur na wiarę!

          Byłoby tak, jak piszesz, gdyby dostępny w sprzedaży wodorotlenek potasu był czystości 100%. Jest jednak substancją tak wysoce higroskopijną, że nawet te czystości CZDA mogą zawierać do 10% wody. Taką przynajmniej uzyskałam informację w kilku punktach sprzedaży, w których zadałam pytanie.
          W związku z tym w obliczeniach przyjmuje się czystość KOH na 90%, a to z kolei oznacza, że gotowe mydło ma przetłuszczenie około 10%. No, powiedzmy raczej, że do 10%.

          Poza tym jakość oleju również może być różna, każda partia może zawierać nieco różniące się między sobą ilości kwasów tłuszczowych, wobec czego robione przez nas obliczenia z konieczności są zaledwie przybliżone.

          I jeszcze jedno – organoleptycznie zbadałam, że mydło ma jednak przetłuszczenie 🙂

  6. Witam.
    Właśnie zrobiłam mydło potasowe z oleju lnianego rafinowanego. Proporcje wzięłam z soap calc, dla wodorotlenku 90%. Proces trwał kilka godzin. Nie miałam spirytusu ani gliceryny, dolałam trochę wódki. Na końcu mydło osiągnęło konsystencję gęstego jabłkowego musu i po kolejnej półtorej godziny w piekarniku przy 70 st. nie zrobiło się przeźroczyste. Na papierku ph niecałe 8. Pieni się dobrze, jest takie miękkie przy myciu. Czy coś było nie tak?
    Marysia

    1. Marysiu, nie robiłam nigdy mydła w piekarniku, ale sądzę, że działa to tak samo jak wolnowar.
      Skoro mydło nie piecze podczas mycia, pieni się dobrze i ma takie fajne pH, to nie ma sensu dalej go podgrzewać. Ale martwisz się, że nie jest przezroczyste. Myślę, że najlepiej będzie, jeśli włożysz je do jakiegoś pudełka czy słoika i zostawisz w spokoju na kilka dni. Wtedy dojrzeje i zmieni wygląd, zobaczysz sama 🙂

  7. Witam.
    Mam kilka pytań. Dlaczego roztwór podgrzewany jest tak długo i dlaczego ma przypominać pomarańczową skarmelizowaną galaretkę? Czy nie lepiej byłoby wyłączyć roztwór na etapie budyniu? Jeżeli nie, to dlaczego? Dlaczego wybrała Pani akurat ten olej do mydła?

    1. Witaj, Mydłowniku. Mydło potasowe można używać praktycznie zaraz po przygotowaniu i to jest jego atut. Musi więc zajść w nim reakcja zmydlania aż do samego końca, a ogrzewanie przyspiesza ten proces. Przerwanie ogrzewania w fazie budyniu spowodowałoby znaczne spowolnienie reakcji, która pewnie ciągnęłaby się „w nieskończoność”. Nie wiem, czy ktokolwiek próbował takiego sposobu, przyjęło się bowiem, że mydła potasowe ogrzewamy aż do osiągnięcia przezroczystości. Nie możemy pozwolić sobie na to, by pozostały w nim choćby ślady wodorotlenku, mydło musi być bezpieczne. Zaraz po zakończeniu podgrzewania gotowe sapo kalinus ma bardzo przyjazne dla skóry pH pomiędzy 7,5 a 8. Można myć się nim od razu, choć praktyka wykazuje, że lepsze jest po upływie 2 dni. Z czasem staje się coraz łagodniejsze.

      Olej lniany wybrałam dlatego, że jest to przepis pochodzący z farmakopei. Zawsze chciałam zrobić takie tradycyjne, apteczne, zdrowotne mydło o unikalnych właściwościach.

      Wikipedia podaje taką definicję sapo kalinus: „Mydło potasowe (farm. Sapo kalinus; syn. Sapo viridis) – preparat galenowy sporządzany według przepisu farmakopealnego. Stanowi mazistą, żółtobrunatną, miękką, przeświecającą masę o charakterystycznym zapachu i konsystencji przypominającej galaretkę. Pozyskiwany w procesie zmydlania (ogrzewanie oleju lnianego z roztworem wodnym wodorotlenku potasu w obecności niewielkiej ilości etanolu).

      Posiada właściwości myjące, odkażające, odtłuszczające, wysuszające oraz rozmiękczające skórę. Może być stosowane samodzielnie, jednak najczęściej stanowi składową preparatów złożonych sporządzanych w recepturze aptecznej (m.in. jest składową maści Lenartowicza, maści Wilkinsona, ciekłego mydła krezolowego, spirytusu mydlanego).”

      1. Dziękuję za odpowiedź. Zadałem te pytania, bo sam zrobiłem coś podobnego. Ja użyłem oleju winogronowego. Dosyć łatwo wywnioskować, że wyłączyłem ten roztwór na etapie budyniu 🙂 (stąd takie pytanie). Niedługo po tym, spróbowałem się tym umyć. To nie do końca był najlepszy wybór. Owe „mydło” w połączeniu z potem wydzieliło okropny zapach… Teraz mija jednak drugi dzień i z mydła zrobiła się, tak jak uprzednio nazwałem, żółtawa skarmelizowana galaretka. Wygląda na to, że inny olej – inny kolor.

        1. Czyli wynikałoby z tego, że proces zmydlania dobiegł końca. Mam nadzieję, że wcześniejsze użycie nie spowodowało oparzeń (bo tak mogłoby się stać, trzeba być bardzo ostrożnym przy zabawie wodorotlenkami!)
          Olej winogronowy ma inny zestaw kwasów tłuszczowych, dlatego też i reakcje mogły przebiegać inaczej, i kolor gotowego produktu może być inny.

          Mogę spytać, na jakim poziomie ustawiłeś przetłuszczenie mydła? I jak długo w sumie przebiegała reakcja?

          1. Poziom przetłuszczania… nie jestem pewien, co to znaczy. Jeżeli dobrze zrozumiałem, to 0% jest wtedy, gdy wodorotlenku jest na styk z ilością tłuszczu? A więcej % oznacza za dużo KOH w porównaniu do oleju? Co to znaczy, że przetłuszczanie wynosi 100%?

            Jeżeli jest tak, jak napisałem powyżej, to nie odpowiem dokładnie na to pytanie. Mam wrażenie, że dodałem za dużo wodorotlenku i za dużo wody (albo za mało oleju). Traktowałem to raczej jako doświadczenie fizyczno-chemiczne – nie trzymałem się sztywno przepisów, robiłem raczej po swojemu.
            Początkowo rozrobiłem zaczyn (tak bym to nazwał – tzn. pianę do zmydlania) w zamkniętym słoiku. A dokładniej – wlałem do słoika olej, wodę i wsypałem KOH. Podgrzałem do temperatury bliskiej bólu ręki (to chyba będzie ok. 60 stopni). Trząsłem słoikiem i powstało coś, co można uzyskać blenderem. Ha… teraz chyba najciekawsze… Jak długo przebiegała reakcja? Robiłem dwie próby. Jeden słoik odstawiłem na 2 dni. Następnego dnia zrobiłem to samo z innymi proporcjami (to ten drugi słoik). Po przemyśleniu osiągniętych efektów postanowiłem podgrzewać to dłużej – wtedy przeczytałem tutejszy opis produkcji mydła. 3. dnia przelałem dwa słoiki do jednego większego i uzupełniłem brakującą wodę do reakcji. Znów trząsanie. Potem podgrzewałem przez jakieś 1,5 godziny na płytce w metalowym garnuszku (rozmiarów dużej szklanki). Ale to nie było podgrzewanie ciągłe. Mieszałem roztwór od czasu do czasu, gdy temperatura wzrastała (nie mam pojęcia jaka – może 100/ może 150/ 200 raczej nie bardzo). Gdy uznałem, że jest już dosyć wysoka, gasiłem płomień i schładzałem płyn do ok. 4 stopni (zimna woda). Przez 1,5 h robiłem to 3 razy. W poprzednich dniach robiłem podobnie, z tą różnicą, że ta wyższa temperatura graniczna to 60 stopni.
            Tak na oko, to 5h byłoby dobrą odpowiedzią na drugie pytanie. Zastanawiam się jeszcze: po co gotować w stałej temperaturze? ale też: po co gotować w zmiennej temperaturze? Prąd przemienny ma większe zastosowanie niż prąd stały… prąd przemienny razi człowieka, a prąd stały nie (z tego, co przeczytałem i usłyszałem w życiu) Podobnie z przełamywaniem deski ręką: faza nacisku, faza odetchnienia, faza uderzenia (jak prąd przemienny). Podobno chodzi o rozerwanie wiązań między cząsteczkami… dlaczego nie rozerwać tego temperaturą, jak deskę ręką?
            Chciałbym skrócić czas tworzenia mydła (i je w końcu zrobić 🙂 ), bo wydaje mi się za długi. Przeprowadziłem już masę doświadczeń zastanawiając się, dlaczego akurat takie, a nie inne składniki miałyby oczyścić ciało z brudu… dotarłem do tego miejsca, które teraz opisywałem.
            To moje „mydło” pachnie jak mleko sojowe podczas tworzenia (tj. gotowania). Skóra, po umyciu się nim, jest nasycona (chyba najlepsze określenie to – jak skóra bobasa (?)) i bardzo… hm… gumowa (?) – przeciwieństwo śliskiego (jak podeszwa halówki) – nie wiem, czy to dobrze. Jak się zachowuje Twoje mydło Hajduczku?
            Bleh… ale tasiemca napisałem 🙂

          2. Mydłowniku, jesteś odważnym człowiekiem. Zrobiłeś mydło „na oko”, a to jednak niebezpieczna zabawa! Wodorotlenki są bardzo żrącymi substancjami, także ich nadmiar w gotowym mydle.

            Termin „przetłuszczenie” oznacza procent tłuszczu, który pozostał w gotowym mydle po zakończeniu reakcji zmydlania. W mydle, które jest tu opisane, przetłuszczenie jest ustawione na około 10%, dzięki czemu ma ono nie tylko właściwości bakteriobójcze, odkażające, ale i pielęgnujące, pozostawiając na skórze lekki film tłuszczowy. Balsam po kąpieli nie jest już konieczny 🙂 W innych miejscach opisałam również mydła z zerowym przetłuszczeniem (gdy wodorotlenku jest na styk z ilością tłuszczu, jak napisałeś), bo służą do prania i sprzątania – nie mogą zostawiać tłustych plam, tylko je usuwać. Robiłam je w zwykłym garnku, a to pierwsze nawet tylko przy pomocy łyżki. Zajrzyj, może Cię zainteresują – tutaj i tutaj.

            Spodobał mi się Twój sposób z potrząsaniem w słoiku. Nasi przodkowie z całą pewnością nie używali blenderów, tylko kopyści, a mydło udawało im się wytwarzać, więc – czemu nie słoik? Ważne jest tylko, aby osobno zmieszać fazę wodną (czyli wodorotlenek + woda + ewentualnie inne ingrediencje rozpuszczalne w wodzie, na przykład napary ziołowe), a osobno przygotować tłuszcze. Kryształki wodorotlenku trzeba dokładnie rozpuścić, zanim zmiesza się je z tłuszczem. Bo co się stanie, gdy w gotowym mydle trafisz na nierozpuszczoną granulkę wodorotlenku? Może dojść do uszkodzenia skóry. To nie jest śmiertelna choroba, ale jednak nieprzyjemna sytuacja. Więc – bezpieczeństwo przede wszystkim!

            Nie jestem chemikiem ani fizykiem, ale na mój rozum – prąd stały i przemienny czy przyłożenie energii kinetycznej w celu przełamania deski – to zjawiska fizyczne. Tymczasem zmydlanie tłuszczu to reakcja chemiczna, a podgrzewanie jest swoistym katalizatorem, który tę reakcje przyspiesza. Dlatego warto podgrzewać mydło nieprzerwanie (bo to skraca proces zmydlania), ale nie przegrzewać, aby nie zaprzepaścić właściwości użytego oleju.

            Aha, jeszcze woda – jej ilość nie jest taka ważna dla reakcji zmydlania, najwyżej zrobisz zbyt gęste lub zbyt rzadkie mydło. Ale nie ma to wpływu na jego bezpieczeństwo. Oleje z dużą ilością nienasyconych kwasów tłuszczowych (jak na przykład olej lniany) potrzebują relatywnie mniej wody i zmydlanie przebiega dłużej. Tłuszcze nasycone (olej kokosowy, palmowy, smalec) potrzebują więcej wody dla uzyskania konsystencji pasty, ale też reakcje zmydlania przebiegają szybciej.

            Życzę Ci powodzenia w mydlarskich eksperymentach, ale proszę – nie ryzykuj!

  8. Czy wiecie może gdzie można kupić najzwyklejsze mydło potasowe bez smalcu i dodatków zapachowych itd.? Jestem wegetarianką. Chciałabym go używać do mieszanek do sprzątania itd.

    1. Wiemy 🙂 W naszym sklepie jest dostępne mydło na bazie oleju rzepakowego, a wkrótce będą też inne.
      Tutaj znajdziesz mydło (gdyby była potrzebna większa porcja, to pisz, proszę): https://sklep.hajduczeknaturalnie.pl/detergenty-i-mydla-gospodarcze/321-mydlo-potasowe-do-prania-250-g-rzepakowe.html
      Tutaj – gotowy zestaw do wykonania pasty piorącej (każdy składnik można kupić oddzielnie, ale razem wypada to trochę taniej): https://sklep.hajduczeknaturalnie.pl/gotowe-zestawy/343-zestaw-pasta-do-prania.html

      Pozdrawiam 🙂

  9. Witam. Pragnę zrobić takie mydło potasowe, tylko że metodą na zimno i będę to robiła pierwszy raz. Czy przepis z tej strony, można użyć do metody bez gotowania, czy jednak należy zmniejszyć ilość wody. Jeżeli należy zmniejszyć, to byłabym wdzięczna za odpowiedź, ile tej wody użyć. Mam czas więc poczekam, aż się samo zmydli a prawdę mówiąc boje się gotować. W rodzinie mam dużo osób, które z radością używałyby takiego mydła na swoje skórne problemy, więc muszę zacząć robić je sama.
    Dziękuje za przejrzyście napisanego bloga i pozdrawiam.

    1. Moniko, jak się sama niedawno przekonałam – da się zrobić mydło potasowe metodą na zimno. Mam jednak pewne sugestie i podpowiedzi, które może Tobie się przydadzą i ułatwią trochę pracę.
      Przede wszystkim trzeba zmniejszyć ilość użytej wody do około 25% masy tłuszczu. Czyli tutaj – jakieś 110 g wody. Mnie też na pierwszy rzut oka wydaje się, że to mało, ale trzeba pamiętać, że nic nie odparuje, jak podczas gotowania. No i w mniejszej ilości wody jakoś szybciej przebiegają procesy zmydlania, nikt nie wie – dlaczego. Więcej wody zawsze można dolać później, gdyby okazała się potrzebna. Nie potrafię powiedzieć, czy niezbędny jest spirytus. Można zacząć bez niego, może się uda, a jak już będziesz u kresu wytrzymałości 😉 to najwyżej chlupniesz trochę alkoholu 😀

      I jeszcze jedno – ponieważ mydło z wysokim przetłuszczeniem może się zmydlać przez całe wieki – warto zrobić lniane bez przetłuszczenia, a do już gotowego mydła dodać dopiero około 10% świeżego oleju lnianego. To się łatwo da wymieszać. Osiągniesz podobny efekt, ale w krótszym czasie. Poza tym warto mieć w domu nieprzetłuszczone mydło lniane – np. do przemywania zranień czy otarć, do zmywania pozostałego na skórze kleju po zdjęciu plastra itp.

      Ale muszę Ci teraz przeliczyć, jaki ma być stosunek oleju do wodorotlenku, by uzyskać nieprzetłuszczone mydło z 430 g oleju lnianego. Bo proporcja trochę się zmieni.
      430 g oleju lnianego
      110 g wody (+ ewentualnie trochę na dolewkę później)
      90 g wodorotlenku potasu czystego do wyrobu mydła (czystość koniecznie 90%, nie mniej)

      + na koniec porządny chlust oleju lnianego do gotowego mydła – jeśli chcesz, by całe mydło było przetłuszczone, to potrzebujesz około 60-65 g dodatkowego oleju.

      Mam nadzieję, że nie zagmatwałam tego za bardzo. Powyżej to na razie teoretyzowanie, bo sama nie robiłam tak jeszcze. Ale gdybym robiła sapo kalinus lniane metodą na zimno – to właśnie tak bym się do tego zabrała.

      Powodzenia!

      1. Witam :o). Spieszę napisać, że wykonałam mydło wg Twojego przepisu na zimno. I jestem mega szczęśliwa. Cały proces zajął 11 godzin. Zamieszałam ług razem z olejem około 14, oczywiście użyłam alkoholu (45% alkoholowy wyciąg z pączków topoli oraz z żywicy) jednak w ilości 20g . Co 2-3 godziny podchodziłam aby zamieszać. Etapy notowałam robiąc zdjęcia (od razu była tam wpisana godzina). I tak 2 godziny od zamieszania mieszanina była rozdzielona, faza budyniowa a raczej grudkowa na dole oraz na górze olej w znacznej ilości. /Dobrze że szczegółowo opisałaś fazy w poście o robieniu mydła na zimno, bo zaczęłam się martwić że coś nie tak, ale po przeczytaniu Twojego postu poprzestałam na obserwowaniu/ . Po 5 godzinach i 30 minutach zamieszałam i mieszanina była już bardziej grudkowa z niewielką warstewka oleju na wierzchu. Po 7 godzinach i 30 minutach jest już konsystencja budyniowa, jednak w moim przypadku zgrudkowany budyń. Po 9 godzinach i 30 minutach jest już gęsta masa jednak jeszcze matowa. Po 11 godzinach masa była już przeźroczysta, czyli o godzinie 23 miałam gotowe mydło. Umyłam ręce i było ok. Przyznam się, ze nie byłam za specjalnie przygotowana. Czyli brakowało mi termometru. Tak więc poczekałam aż ług przestygnie na tyle, ze ręką sprawdzałam temperaturę przez słoik. Wlałam do zagrzanego lekko oleju i zmieszałam. Może jakbym trzymała się temperatur zgodnie z termometrem, reakcja przebiegłaby szybciej, ale dla mnie i tak mydło zrobiło się szybko. Myślę, że ług wlałam zimniejszy niż powinien być ale na pewno był cieplejszy od oleju. Mydło myje fajnie, fajnie się pieni. Cześć zostawiłam nieprzetłuszczone a do pozostałych 400 g mydła dodałam 20 g oleju lnianego, 10 g oleju konopnego z pierwszego tłoczenia oraz 10 g oleju z awokado. Mydło myje fajnie, jednak przy myciu twarzy szczypie w oczy jak się dostanie, tak ma być? Czy takim nieprzetłuszczonym mydłem można prać bieliznę? Czy lepiej zrobić płyn do prania z Twojego przepisu? Pozdrawiam gorąco. Monika

        1. Moniko, zrobiłaś fantastyczny eksperyment! Bardzo się cieszę, że wszystko tak gładko poszło i już masz swoje mydło. Teraz ja skorzystam z Twoich doświadczeń, gdy będę robić kolejną partię Sapo kalinus 🙂

          Mydło chyba zawsze szczypie w oczy – jest przecież zasadowe. Więc tak ma być, to normalne.
          Co do prania – nieprzetłuszczonym można oczywiście prać ręcznie, a do pralki zalecałabym jednak zrobić płyn lub pastę, albo przynajmniej rozpuścić pojedynczą porcję w wodzie przed wlaniem do pralki. Ja włożyłam łyżkę takiego nierozpuszczonego mydła wraz z praniem do bębna i bardzo się cieszę, że to był tylko koc, a nie milion skarpetek – łatwiej mi było wydłubywać nierozpuszczone mydło przyklejone do dużej płaskiej powierzchni 😀

        2. Witaj Moniko,
          mam pytanie piszesz , że robilaś to mydło metodą na zimno. Rozumiem że nie Podgrzewałaś mieszaniny w trakcie zmydlania a wyłącznie wlałaś gorący ług do oleju ?

      2. Mniej wody = większe stężenie ługu= szybsza reakcja. W chemii z reguły im większe stężenie reagentów tym szybciej zachodzi. Ponadto, większe przetłuszczenie spowalnia proces – bo wodorotlenku po przeliczeniu na jednostkę masy mieszaniny reakcyjnej jest mniej niż bez przetłuszczenia.

  10. Bardzo dziękuję za błyskawiczną odpowiedź. Wszystko zrozumiałe :). Jak tylko zrobię to postaram się dać znać jak mi poszło. Jeszcze raz dziękuję za przeliczenie proporcji i dobre rady.

  11. Witam,
    „Możesz pozostawić sapo kalinus w formie takiej gęstej pasty, ale receptura przewiduje dodanie wody w ilości odpowiedniej, by uzyskać 1000 g gotowego produktu”. Co to znaczy? Czyli wychodzi na to, że otrzymana „maź” to nie końcowy produkt lecz musi być rozpuszczony jeszcze w takiej samej masie wody tzn. np. 100 g „mazi” na 100 g wody=mydło potasowe? Pytam bo chcę zrobić spirytus mydlany i ogólnie dostępne informacje są niejasne.
    Pozdrawiam

    1. Jest prawie dokładnie tak, jak myślisz. Otrzymana maź jest końcowym produktem w takim sensie, że to mydło i można go normalnie używać do mycia. Jeśli jednak chcesz zrobić spirytus mydlany, musisz zachować zgodność recepturową, by wszystko się zgadzało.

      Podczas gotowania mydła zawsze część wody odparowuje. Czasem więcej, czasem mniej. Dlatego uzyskany produkt trzeba umieścić na wadze i dolać tyle wody destylowanej, by w sumie uzyskać 1000 g. Po wymieszaniu otrzymuje się mydło o parametrach zgodnych z recepturą, a więc możliwe jest jego dalsze przetwarzanie.

      Mam nadzieję, że udało mi się wyjaśnić to wystarczająco dokładnie 🙂

  12. Witam,
    W jakim czasie należy zużyć gotową pastę jeśli ustawimy przetłuszczenie na 0%? I czy najlepiej przechowywać ją w chłodnym miejscu? Olej lniany jest podatny na jełczenie.

    1. Jeśli ustawimy przetłuszczenie na 0%, to w gotowym mydle nie będzie już oleju, który mógłby zjełczeć. Wszystkie kwasy tłuszczowe przereagują z ługiem, a uzyskana pasta to mydło bogate w glicerynę (która dodatkowo je konserwuje). Można zatem przechowywać ją długo – przynajmniej kilka miesięcy, a zapewne nawet dłużej. I nie musi być w chłodnym miejscu.

  13. Zrobiłam mydło potasowe na bazie oliwy z oliwek, połączyłam z wodą destylowaną w proporcjach, które podałaś (150/50), dodałam trochę olejków cytrusowych i wszystko super, tylko mydełko nie chce się przeciskać przez butelkę pianotwórczą.

    Czy to możliwe, że jest za gęste? Czy może oliwa z oliwek nie chce się tak ładnie spieniać?

    1. Jest jak najbardziej możliwe, że ten roztwór jest zbyt gęsty dla pompki pianotwórczej. To są proporcje raczej na mydło w płynie, które powinno być dość gęste, by nie przeciekało zbyt szybko pomiędzy palcami.
      Pompka pianotwórcza lepiej wytwarza pianę z bardziej rozwodnionego mydła. Możesz spokojnie dodać jeszcze przynajmniej drugie tyle wody, a nawet więcej. Im mniej mydła w roztworze, tym lepiej tworzy się pianka. Robiąc testy doszłam aż do wartości 50 g mydła na 500 g wody i piana wciąż powstawała. Taki paradoks 🙂

  14. Witam, mam pytanie czy żeby uzyskać mydło w płynie to znaczy rozcieńczone należy je z tą wodą podgrzewać? Nie mogę go rozpuścić w ciepłej wodzie i się zastanawiam jak to zrobić szybko i sprawnie. Z góry dziękuję za pomoc

  15. Szukałam czegoś do włosów. Umyłam najpierw tylko tym mydłem – włosy wyglądały nieźle, chociaż brakowało mi ogromu piany, który daje mi poczucie „umycia” włosów. Postanowiłam poeksperymentować. Rozpuściłam mydełko w wywarze z pokrzywy, a żeby uciszyć tęsknotę za pianą – dodałam mydło kokosowe i betainę. No i to było to. Wyszedł mi fajnej konsystencji szamponik, jest wydajny i dobrze się pieni. I włosy są lżejsze niż po samym mydle. Skóra głowy też odzyskuje formę po latach szamponów i odżywek różnej maści 🙂

    1. Wspaniale! Bardzo się cieszę, że eksperymentujesz i udaje Ci się uzyskać efekty dające zadowolenie 🙂
      PS. Ja też muszę mieć dużą pianę na głowie. Dopiero wtedy mam wrażenie, że włosy i skóra głowy są dobrze umyte!

  16. Witam Serdecznie
    Gratuluję bloga bardzo interesujący .
    Bardzo chciałbym podziękować za przepis na sapo kalinus wychodzi mi idealnie i jestem bardzo zadowolony z osiągniętych efektów pracy jak i samego mydła .
    Życzę dużo zdrowia i czekam na Pani przepisy i rady na blogu .
    Z Poważaniem Tomasz .

    1. Dziękuję za pozostawienie tak miłego komentarza 🙂 Cieszę się, że mydło doskonale się Panu udaje i dobrze służy. Pozdrawiam serdecznie!

  17. Witam serdecznie,
    Dziekuje za obszerny i szczegółowy instruktarz produkcji.

    Wczoraj wykonałam mydło wg Pani przepisu tu ze strony: https://www.hajduczeknaturalnie.pl/sapo-kalinus-mydlo-potasowe-lniane/

    Wspaniała zabawa i mydło wyszło, tzn wygląda tak jak na Pani zdjęciach i mydli się wspaniale.

    Jedyne co mnie martwi to fakt ze po łącznym czasie gotowania ok 10 godzin w wolnowarze jego PH jest nadal dość wysokie – okolu 9.5-10 (zmierzone miernikiem elektronicznym – akwarystycznym).

    Czy coś zrobiłam nie tak? czy dalsze utrzymywanie w temperaturze ok 70 stopni C zmniejszy PH bardziej?

    Proszę o podpowiedz i z góry dziękuje za dzielenie się z innymi Pani wiedza i doświadczeniem.

    Dołączam pozdrowienia
    Joanna

    1. Joasiu, cieszę się, że wszystko się udało. Zostaw to mydło w spokoju, po 2-3 dniach pH powinno się obniżyć.

  18. Witam ponownie,

    2 tygodnie temu – 15 marca podzieliłam się tu w komentarzu moimi wynikami z produkcji mydła potasowego oraz moim zaniepokojeniem, iż PH gotowego mydła potasowego jest dość wysokie.
    Zostawiłam go w spokoju na szafce kuchennej, tak jak mi polecono, ale niestety z przykrością stwierdzam, ze PH nic się nie zmniejszyło i nadal jest wysokie ok PH 10.

    Dobrze się pieni i myje, ale wysokie PH daje się odczuć na dłoniach, które lekko pieką po umyciu i są wyraźnie podrażnione.

    Próbuje zrozumieć co zrobiłam nie tak, bo chce w najbliżej przyszłości zrobić mydło jeszcze raz, unikając popełnionych wcześniej błędów.

    Proszę o podpowiedz czy któraś z poniższych przyczyn mogła wpłynąć na to wysokie PH końcowego produktu:

    – stary olej lniany (okolu rok po dacie ważności do spożycia – przechowywany w lodowce)
    – niedokładnie rozmieszany w wodzie wodorotlenek potasu (możne zostały drobne nierozpuszczone grudki które się nie zmydliły?)
    – roztwór potasu i oleju nie w tej samej temperaturze (szczerze mówiąc dopiero później doczytałam w innym Pani przepisie ze temperatury powinny być podobne do siebie, ja temperatury oleju o roztworu nie sprawdziłam w ogóle)
    – nie mając w domu czystego spirytusu, dodałam odrobinę spirytusu z nalewki bursztynowej 🙂

    PS. tak na marginesie – dodałam do gotowego mydła odrobinę olejków o zapachu: cynamon i słodka pomarańcza. To zestawienie dobrze się komponuje z naturalnym zapachem pokostu, pachnie nieziemsko.
    Czy mimo wysokiego PH można tego mydło do czegoś użyć, aby nie wyrzucać?

    Pozdrawiam
    Joanna

    1. Hmmm…. Tak się zastanawiam – skąd wysokie pH i nie mam pomysłu. Nie powinny wpłynąć na to takie czynniki, jak stary olej, temperatura (która jest ważna tak naprawdę głównie w mydłach sodowych przygotowywanych na zimno, przy potasiakach ja też nie zwracam uwagi na temperaturę) czy użyty alkohol. Może ewentualnie niedokładnie rozpuszczony wodorotlenek, ale żeby aż tak? To jednak dziwne.
      Najbardziej posądzałabym niezbyt dokładne odważenie składników, gdy wodorotlenku jest trochę więcej, niż potrzeba. Może…. Ale nie da się tego jednoznacznie stwierdzić. Na przyszłość pozostaje tylko nadzwyczajne skupienie przy ważeniu i oczywiście bardzo dokładna waga, nic innego nie przychodzi mi do głowy…

      Teraz druga sprawa – nie wyrzucaj tego mydła absolutnie! Możesz je zużyć do rozmaitego czyszczenia/sprzątania, najwyżej założysz rękawice, to Cię mydło nie zje 😀 Możesz też spróbować dodać do jakiejś małej porcji (np. 50 g) nieco fajnego oleju – tak około 10-15%. Uzyskasz wtedy mydło z przetłuszczeniem, które nie powinno drażnić i wysuszać skóry podczas mycia. Może nawet pH trochę spadnie, jak się to przegryzie? Warto spróbować.

      I jeszcze – dziękuję za sugestie dotyczące zapachu, na pewno wypróbuję!

  19. Od dawna Cię obserwuję i zachwycam
    Jupiii. W końcu się zabrałam i zrobiłam 😍 Sapo kalinus – mydło potasowe lniane, super pianę z kokosowego i płyn do naczyń z tegoż kokosa.
    Dziękuję za inspirację ❤️

  20. Zrobiłem mydło w małej porcji z przetłuszczeniem 0% i ogrzewałem kubek w którym się zmydlalo w kąpieli wodnej. Po tak z 6h uzyskałem mydło o pH9, dodałem 2 łyżeczki oleju lnianego na 150g całości i byłem zachwycony, cudowne! Jednak po kilku dniach pojawiła się woń ryby, pachnie inaczej niż olej lniany, który dla mnie pachnie dobrze. Teraz owa woń ryby jest delikatna, ale wkurzająca. Co mogło pójść nie tak, olej będący extra fat się utlenił? Przegrałem mydło? Dodam że użyłem oleju tłoczonego na zimno nie zjełczałego ale rok po terminie. Myślę aby teraz wmieszać olejek eteryczny, ale nwm jaki by pasował do woni ryby i ile go dać.

    1. To możliwe, że olej się utlenił, bo nie widzę innego wytłumaczenia. Następnym razem (bo zakładam, że będzie następny raz) jako super fat spróbuj dodać świeży olej. Stary niech się cały zmydli, a jako dodatek – świeży, powinien dłużej wytrzymać. To tylko przypuszczenie, ponieważ sama nie miałam doświadczeń z rybim zapachem – moje sapo kalinus przetłuszczone zalatuje pokostem. Co mi absolutnie nie przeszkadza.
      Ale rozumiem, że woń ryby może być niezbyt przyjemna. Jednak trudno ja będzie czymkolwiek stłumić. Może – na małej porcji – wypróbuj nuty drzewne? Kropelka olejku cedrowego, cyprysowego czy sandałowego? Albo wręcz przeciwnie – cytryna (chyba cytryna pasuje do ryby pod względem kulinarnym?) Nie mam pojęcia, czy to się skomponuje… Nie będzie łatwo.

  21. Zrobiłam mydło i po ok. 1.5h grzania i mieszania co jakiś czas pojawiły mi się w nim twarde grudki. Reszta ma kolor taki, jak na Pani zdjęciach, ale jest też trochę grudek. Czy wie Pani może, co mogło je spowodować? Czy za długo je grzałam? Przez dłuższy czas było wszystko OK, do momentu aż zaczęła pasta mocno gęstnieć i wtedy zaczęły robić się grudki. Czy mogę je jakoś zniwelować? Z góry dziękuję za odpowiedź 🙂

    1. Grudki czasem się zdarzają, to nic strasznego, choć nikt nie potrafi wytłumaczyć przyczyny ich powstania. Zapewne jest to wynik nierównomiernego zmydlania. Jak temu zaradzić? Zostaw mydło w spokoju na kilka dni. Ile dokładnie – nie wiem, myślę, że do tygodnia. W tym czasie powinny zakończyć się wszelkie procesy zmydlania, grudki znikną, a mydło nabierze aksamitnej gładkości. Gdyby nadal były z nim problemy – odezwij się, dodając kolejny komentarz. Spróbuję jakoś pomóc.

      1. Zanim otrzymałam odpowiedź, to oczywiście sama już coś musiałam pokombinować 😉 Dolałam trochę wody, podgrzałam i grudki zniknęły i konsystencja też zrobiła się jak dla mnie lepsza. Mydło wyszło mniej zbite.
        Leży sobie teraz w słoiku i wygląda jak to Twoje na zdjęciach 🙂
        Dziękuję za recepturę 🙂

  22. Witam serdecznie,
    Mam pytanie po dodaniu odpowiedniej ilości wody by otrzymać 1000gr mydla, jaka będzie wtedy konsystencja? Czy będzie bardzo wodniste czy właśnie o konsystencji galaretki. I jeszcze jedno pytanie, czy uda mi się wykonać to mydlo podgrzewając na kuchni gazowej, rozumiem że początkowo płomień musi być większy, później zmniejszamy by utrzymać tem.
    Będę wdzięczna za odpowiedź

    1. Po dodaniu wody mydło ma taką konsystencję, jaką widać na zdjęciach – piękna galaretka jabłkowa 😉
      Gdybyś chciała robić mydło na kuchni gazowej, to najbardziej bezpieczne jest ogrzewanie w kąpieli wodnej.

  23. Moja przygoda z mydełkami dopiero się zaczyna, zachęcona przykładami zrobienia mydla Sapo lniane metoda na zimno chciałabym poprosić o pomoc w przeliczeniu składników jeśli robiłabym je z oleju kokosowego, czy rzepakowego. Chciałabym otrzymać mydełko do mycia ciała które zostawi tłusty film czyli to z przetluszczeniem.
    Byłabym bardzo wdzięczna za podpowiedź, sama nie bardzo radzę sobie z przeliczeniem.
    Pozdrawiam serdecznie

    1. Jeśli ktoś umie, to może przeliczyć recepturę, ale mam dla Ciebie uniwersalną podpowiedź, która zawsze będzie skuteczna. Otóż – jeśli masz przepis na mydło gospodarcze (zazwyczaj z zerowym przetłuszczeniem), to do masy użytego tłuszczu wystarczy dodać 10%, aby uzyskać przetłuszczenie 10-procentowe. Jeśli więc na przykład masz użyć 500 g tłuszczu na mydło z zerowym przetłuszczeniem, to użyj 550 g w celu uzyskania mydła z 10-procentowym przetłuszczeniem. Te 50 g (czyli 10%) po prostu nie przereaguje z wodorotlenkiem i będziesz mieć mydło z przetłuszczeniem. A to, czy przygotujesz je metodą na zimno czy na ciepło – nie ma wpływu na końcowe przetłuszczenie.

      Mam nadzieję, że pomogłam, gdybyś miała jeszcze jakieś pytania – pisz śmiało. Pozdrawiam!

      1. Dziękuję bardzo za odpowiedź. Faktycznie prosta zależność dość łatwa do zapamiętania.
        Pozdrawiam serdecznie 😊

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *